Do niedawna to przede wszystkim rodzice nastolatków zastanawiali się nad tym, czy ich dzieci są już gotowe na to, by otrzymać swój własny telefon. Wyniki badań przeprowadzonych przez Fundację Dbam o Mój Zasięg pokazują natomiast, że obecnie średni wiek, w którym dziecko otrzymuje pierwszy smartfon to 10 rok życia – kluczowy jest jednak trend, pokazujący, że wiek ten systematycznie spada. Jak więc rozpoznać dobry moment, by dać dziecku jego własne urządzenie i wprowadzić je do świata cyfrowego? Telefon to przecież nie tylko narzędzie służące do prowadzenia rozmów czy wysyłania wiadomości tekstowych. Smartfon otwiera przed dzieckiem zupełnie nowe możliwości oraz dostęp do świata gier i mediów społecznościowych. Z tego względu, zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica posiadanie telefonu może stanowić pewnego rodzaju “rytuał przejścia”. Możemy czekać na ten moment z niecierpliwością. Możemy także obawiać się go i próbować odsunąć w czasie. Nie możemy jednak sprawić, że nigdy nie nastąpi. Kiedy jest zatem ten właściwy moment?

Wtedy, gdy dziecko zaczyna potrzebować telefonu do kontaktu z innymi lub kiedy my dostrzegamy potrzebę kontaktu z dzieckiem za jego pomocą 

Dzieci od najmłodszych lat uczą się samodzielności, potrzebują autonomii i poczucia sprawczości. To ważne dla ich prawidłowego rozwoju oraz poczucia własnej wartości. Rodzice, zauważając tę potrzebę, dają dzieciom coraz więcej możliwości na jej realizowanie. Samodzielne pokonywanie drogi do i ze szkoły czy na zajęcia dodatkowe, często jest poważnym sprawdzianem dojrzałości oraz zaradności dziecka. Rodzice, nawet jeśli nie dają tego po sobie poznać, przeżywają ten test równie mocno. Chcą mieć pewność, że ich dziecko będzie bezpieczne i czują potrzebę pozostawania z nim w kontakcie. Mając telefon przy sobie, dziecko także wie, że zawsze może porozmawiać z rodzicem. Rodzice z kolei zyskują możliwość otrzymania informacji zwrotnej. Niewątpliwie daje im to wewnętrzny spokój i pozwala lepiej wspierać dziecko w tych ważnych próbach samodzielności. 

Wtedy, gdy dziecko jest na to gotowe

Dzieci w różnym wieku przejawiają różną gotowość na osiąganie kolejnych kamieni milowych w swoim rozwoju. Podobnie, każde dziecko w innym czasie będzie gotowe na wzięcie na siebie odpowiedzialności, jaką niesie ze sobą posiadanie telefonu komórkowego. Warto pamiętać, że to nie tylko odpowiedzialność za sam sprzęt, ale także za jego właściwe użytkowanie, przede wszystkim filtrowanie informacji dostępnych w internecie, świadome publikowanie treści w mediach społecznościowych oraz pozostawanie bezpiecznym w cyfrowej przestrzeni. Zanim rodzic wręczy dziecku jego własny telefon, warto, by zastanowił się także, czy jest ono w stanie zrozumieć pewne ograniczenia związane m.in. z połączeniami czy transmisją danych. Dziecko zapewne prędzej niż później doświadczy istnienia tego rodzaju limitów i gdy zasady nie będą dla niego znane lub zrozumiałe, mogą okazać się dużym rozczarowaniem. Dziecko z czasem nauczy się gospodarować dostępnymi środkami, jednak dopóki to nie nastąpi, dobrze, by rodzic wspierał je w tych próbach.   

Pierwszy telefon – nie w nagrodę

Podarowanie dziecku jego pierwszego telefonu z okazji urodzin czy świąt wydaje się być bardzo kuszące. Waga wydarzenia oraz towarzyszące mu emocje sprawiają, że charakter urządzenia, które powinno spełniać funkcję w dużej mierze użytkową, nabiera o wiele większego znaczenia, stając się wyczekaną zabawką. Więc jeśli już zdecydujesz się wręczyć dziecku telefonu z okazji urodzin czy innej okazji, zrób to nie podczas imprezy, tym sposobem zdejmujesz z tego wydarzenia dodatkowy ładunek emocjonalny.  Z podobnych względów telefonu nie powinniśmy używać również jako formy nagrody lub kary – wykorzystywanie urządzenia w takim celu może sprawić, że emocje towarzyszące jego użytkowaniu będą bardzo duże. 

Cyber wychowanie

Na gotowość dziecka do posiadania własnego telefonu rodzic nie ma znaczącego wpływu. To jednak na rodzicach spoczywa obowiązek nauczenia dzieci poruszania się w przestrzeni cyfrowej. Jak wynika z danych raportu Fundacji Dbam o Mój Zasięg ponad 60% uczniów przyznaje, że rodzice nigdy nie nauczyli ich odpowiedzialnego korzystania z sieci, a ok. 10% mówi, że rodzice nic nie wiedzą o ich cyfrowym życiu. Tymczasem, to rodzice powinni przygotować dzieci na to, co może je spotkać w sieci, nauczyć, jak filtrować informacje, z którymi mogą się w niej zetknąć oraz wyposażyć w narzędzia do reagowania na potencjalne niebezpieczeństwa. Korzystając z telefonu, dzieci powinny zdawać sobie sprawę z wagi publikowanych w sieci treści, a po stronie rodzica leży obowiązek kształtowania w dziecku tej świadomości. Ważne jest również, aby dziecko wiedziało komu może podać swój numer telefonu czy numer telefonu rodziców oraz jak zachować się w sytuacji, kiedy kontaktuje się z nim nieznana osoba. Nie można zapomnieć również, jak ważne jest stworzenie z dzieckiem bliskiej relacji opartej na zaufaniu, aby w razie potrzeby wiedziało, że zawsze może zwrócić się o pomoc i wsparcie. 

Rodzinny kontrakt korzystania z telefonu

Kiedy rodzic przekaże dziecku wiedzę na temat tego, jak bezpiecznie korzystać z telefonu, dobrym pomysłem jest spisanie wszystkich ustaleń w ramach rodzinnego kontraktu. Jasne określenie zasad pomoże obu stronom właściwie ich przestrzegać. Ponadto, rodzice swoim zachowaniem oraz sposobem, w jaki korzystają z telefonu na co dzień, mogą pomóc kształtować dobre nawyki użytkowania tych urządzeń przez dzieci, które są przecież mistrzami nauki przez obserwację dorosłych. O tym, co powinno znaleźć się w takim kontakcie pisze Jarek Kania na swoim blogu Ojcowska Strona Mocy https://www.ojcowskastronamocy.pl/kontrakt-telefoniczny-miedzy-dzieckiem-i-rodzicami/

Telefon w rękach dziecka – droga jednokierunkowa

Dając dziecku pierwszy telefon, rodzic wyposaża je w narzędzie, które dzięki kilku ruchom dłoni umożliwia dostęp do cyberprzestrzeni, która w percepcji dziecka może jawić się jako nieograniczona. Od tej chwili będzie ono nosiło ten świat w “kieszeni swoich spodni”. Rodzice, mając tego świadomość, akceptują zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty posiadania przez dziecko telefonu. Muszą jednak liczyć się z tym, że kiedy wejdzie na tę drogę, już niej nie zawróci. Może tylko iść naprzód, uważając na potencjalne niebezpieczeństwa i biorąc to, co najlepsze z nowych technologii. Rodzic może jedynie być obok, gotowy dawać wsparcie na tej nowej, ekscytującej drodze. 

Autor: Marta Stępniewska 

Bibliografia:

Jarek Kania, Blog Ojcowska Strona Mocy: https://www.ojcowskastronamocy.pl/w-jakim-wieku-dac-dziecku-telefon-komorkowy/

Jarek Kania, E-book “Pierwszy telefon komórkowy dla dziecka”, https://www.ojcowskastronamocy.pl/osm/materialy/019_pierwszy_telefon_komorkowy_dla_dziecka.pdf?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=prezenty_z_ojcowskiej_strony_mocy_dla_ciebie_name&utm_term=2021-02-07

Fundacja Dbam o Mój Zasięg, Raport “Młodzi Cyfrowi”, https://dbamomojzasieg.com/mlodzi-cyfrowi/

Kelly Wallance, CNN Health, “5 things to think about before buying your child a cell phone”, https://edition.cnn.com/2016/12/13/health/buying-child-cell-phone-5-things-to-think-about/index.html