17 czerwca 2021

Oswajanie dziecka z ważnymi i trudnymi tematami

Paulina Rożenek

Udostępnij post:

Dzieci przeżywają intensywnie wszelkie trudne dla nich sytuacje. Czasem my dorośli, w pełni ukształtowane psychicznie i neurologicznie osoby nie radzimy sobie z chorobą, wypadkiem, przeprowadzką, sporem czy zmianą pracy. Więc możemy sobie tylko wyobrazić jakie skomplikowane i trudne procesy odbywają się u naszych dzieci, kiedy stykają się z wymagającą sytuacją. Dzieci mają prawo do własnego, indywidualnego postrzegania świata. To jest ich naturalne prawo! To, co dla niektórych dorosłych jest błahostką, przez dziecko postrzegane będzie często jako nierozwiązywalny problem. Dlatego naszym obowiązkiem jest wspierać dziecko w przeżywaniu trudnych i bolesnych emocji, a pomocny w tym działaniu może być film.

Terapeutyczny wymiar filmu

Często najmłodsi nie potrafią mówić o swoich kłopotach, między innymi dlatego, że nie znają jeszcze pojęć związanych z opisem emocji, lub jeszcze tych emocji nie rozumieją. A jak wiemy kumulowanie w sobie problemów może prowadzić do depresji, frustracji, wykształcenia osobowości lękowej, stać się przyczyną nerwic i innych chorób, które mogą nie tylko zniszczyć ich dzieciństwo, ale też odcisnąć piętno na ich dorosłym życiu. Film w tym przypadku może być medium ułatwiającym porozumienie z dziećmi. Sposobem na oswojenie lęków, których źródeł może być wiele. Dzięki obejrzeniu z dzieckiem filmu, możemy neutralnie z nim porozmawiać o tym co widziały: o zachowaniach, lękach, uczuciach i przeczuciach bohaterów. W taki sposób możemy uświadamiać najmłodszych, bez angażowania ich samych.

Może się nam wydawać, że tematyka niektórych filmów nie dotyczy najmłodszych, a tym bardziej naszych dzieci. Jednak dzieci, tworząc wspólnotę, utożsamiają się ze swymi rówieśnikami, a więc także i z ich problemami. Do tego musimy pamiętać, że nasze dzieci są najlepszymi obserwatorami. Więc nawet nie uświadomione wprost, widzą wiele problemów z jakimi się zmagamy. W tym przypadku film staje się narzędziem prewencyjnym, przygotowującym do życia i pomagającym pojąć niezrozumiałe dla najmłodszych problemy. Ważne jest by dobierać mądre kino adekwatne do wieku dziecka.

Ważne rekomendacje wiekowe do filmów

Widzimy je zazwyczaj przy tytule np. +3, +7 + 10. Polegają̨ na określaniu dolnej granicy wieku dla poszczególnych filmów. Są propozycją. Dziecko w zetknięciu z filmem nie zachowuje się pasywnie. Jest aktywne, wykonuje pracę interpretacyjną – rozszyfrowuje sensy, odczytuje tekst dla samego siebie. Sugestie wiekowe do filmów uwzględniają̨ rozwój uwagi, której pojemność zależy od dojrzałości układu nerwowego dziecka: pierwszy skok zachodzi między 3 a 4 rokiem życia i jest to zarazem czas, w którym można już wprowadzać malucha w świat filmu. Kolejne znacznie powiększenie okienka uwagowego obserwuje się między 9 a 10 rokiem życia. Równocześnie zachodzą procesy, które mają wpływ na sposób, w jaki dzieci sterują uwagą, np. jej podzielność, jej selektywność oraz zdolność do redukowania nadmiernych bodźców. Inaczej będzie opowiadał film dedykowany sześcio-, inaczej dziesięciolatkom. Im dojrzalszy umysł, tym więcej przechowa informacji i będzie miał większą zdolność do ich łączenia, zestawiania, w konsekwencji także wyciągania wniosków. Film, zresztą podobnie jak literatura, może odgrywać nieocenioną rolę w kształtowaniu kompetencji emocjonalnych. Sprzyja temu, by mały widz uczył się rozpoznawać i nazywać emocje – własne oraz innych osób (a na podstawie tych rozpoznań dobierał stosowne reakcje). W umyśle małego widza odbywa się bowiem mentalizacja – wyobrażam sobie, co czuje bohater filmu, dzięki temu nazywam i lepiej rozumiem, co czują inni. Dziecko na podstawie filmowych historii zyskuje różne punkty widzenia, obserwuje modele i postawy, na podstawie których wytwarza własne sposoby zachowania.

Jak znaleźć edukacyjne kino dla dzieci?

Jednym ze źródeł dobrego kina jest Festiwal dla Dzieci i Młodzieży „Kino w trampkach”. W tegorocznej edycji online, możemy razem z dzieciakami oglądać mnóstwo pięknych obrazów dotyczących następującej tematyki:

PSYCHOLOGIA RELACJI – Jesteśmy stworzeniami stadnymi i nasze relacje z innymi generują mnóstwo emocji. Prezentowanym w tym temacie filmom będziemy przyglądać się pod kątem korelacji pomiędzy rówieśnikami, ale też relacji międzypokoleniowych – rodzice i dzieci, nauczyciele i uczniowie, dziadkowie i wnuki. Filmy dotykają ważnych problemów psychologicznych, takich jak: potrzeba akceptacji, bycie w grupie, odpowiedzialność, przyjaźń, uczenie od siebie nawzajem, autorytet, wzorce, wymiana doświadczeń. Mamy poczucie, że są to tematy ważne i pomocne też w kontekście konfrontowania się z emocjami, które przynosi pandemia i izolacja.

JA WOBEC INNYCH – Jesteśmy sobą. Bardzo specyficzni, tajemniczy odsłaniamy przed innymi część siebie. Ten blok tematyczny również dotyczy emocji, psychologii i relacji, ale z naciskiem na to, w jaki sposób się ustawiamy wobec innych, w jaki sposób się z innymi komunikujemy, wchodzimy w relacje. Czy jesteśmy otwarci? Czy przyjmujemy w relacjach z innymi jakieś klisze, założenia, stereotypy, które tę relację zmieniają?

ZMIANA – Wszystko płynie. Nikt nie stawia dwa razy stopy w tej samej rzece. Czy jesteśmy jak wielkie głazy zmywane przez tę płynącą wodę, czy jak małe kamyczki, które pędzą z nurtem w dal? Ten wątek ma wymiar jednostkowy i społeczny. Filmy w tym bloku będą mówiły o wszelkiego rodzaju zmianach, z którymi muszą się zmierzyć bohaterowie – czy to na poziomie ich własnego, codziennego życia, czy na poziomie bardziej społecznym – zmian, z którymi spotykamy się my wszyscy (klimat, migracje, pandemia).

WYOBRAŹNIA, KREATYWNE ROZWIĄZANIA – Naturalna umiejętność każdego urodzonego dziecka to testowanie i eksperymentowanie. Każda i każdy z nas to ma! Można o tym na chwilę zapomnieć, ale nie można się tego pozbyć. Ten dział nawiązuje do idei tegorocznego festiwalu. Mamy nadzieję, że filmy, które zobaczycie w tym bloku, będą dla Was natchnieniem do szukania rozwiązań i działań w swoim życiu. Bohaterowie często w nietypowy sposób używają swojej wyobraźni, która jest krokiem na drodze do działania.

Więcej informacji o Festiwalu i jego propozycjach na: www.kinowtrampkach.pl

Facebook: https://www.facebook.com/kinowtrampkach/
Instagram: instagram.com/kino_w_trampkach/

Autor: Paulina Rożenek

Bibliografia